فن کویل تجهیزی است که در ساختمان‌ها برای تامین سرمایش و گرمایش (تهویه مطبوع) به کار می‌رود. این دستگاه شامل دو بخش اصلی فن و مبدل حرارتی است که با شیر فلکه، مدار کنترلی، فیلتر و شیر هواگیر ترکیب می‌شود. در فن کویل برای کنترل شرایط آب هوایی از ترموستات، هیومیدستات و فن استفاده می‌شود که ترموستات میزان حرارت، هیومیدستات میزان رطوبت و فن میزان هوا را کنترل می‌کنند. فن کویل کاربرد گرمایشی و سرمایشی دارند و به شکل تک کاربردی نیز استفاده می‌شوند. در ادامه فن کویل‌ها قابلیت مکش هوا و فیلتر کردن هوا را دارند.

انواع فن کویل

فن کوئل‌ها را می‌توان به مدل‌های زیر تقسیم بندی کرد.

  • فن کویل ایستاده
  • فن کوئل خانگی
  • فن کویل صنعتی
  • فن کوئل گازی
  • فن کویل برقی
  • فن کوئل کاستی
  • فن کویل سقفی
  • فن کوئل زمینی
  • فن کویل دیواری
  • فن کوئل کانالی

فن کوئل سقفی

فن کویل سقفی از مدل‌های پر کاربرد است دارای دو مدل بدون کابین و کابین دار است. در ادامه نحوه نصب این فن درون سقف به دو مدل روکار و توکار است. اغلب جنس بدنه فن کویل سقفی از ورق گالوانیزه است. فن کویل سقفی مدل توکار درون سقف مدل کاذب مونتاژ می‌شوند و در زیر آن‌ها دریچه‌ای برای دسترسی دارد. فن کوئل‌های سقفی روکار روی سقف مونتاژ می‌شوند و احتیاجی به سقف مدل کاذب ندارد.

فن کویل زمینی

یکی از مدل‌های فن کویل، مدل زمینی است که قابلیت نصب زمینی به صورت توکار و روکار را دارند و در کل به سه مدل شیب‌دار، بالا زن و روبه‌رو زن هستند. این فن بیشتر در راهرو و سالن‌ها کاربرد دارند. فن کویل زمینی دارای ترموستات دستی و ریموت کنترل است.

فن کوئل کاستی

فن کوئل کاستی با بازدهی و راندمان بالایی که دارد در سقف‌هایی از مدل کاذب مونتاژ می‌شوند و دارای سری‌های یک طرفه، دو طرفه و چهار طرفه هستند. دریچه‌های خروجی این فن با توانایی تنظیم اتوماتیک یا دستی طراحی می‌کنند. فن کوئل کاستی از دو قسمت اصلی قاب دکوراتیو و یونیت داخلی ساخته شده است که قاب دکوراتیو روی سقف کاذب و یونیت داخلی درون سقف مونتاژ می‌شود.

فن کویل دیواری

فن کویل‌های دیواری را در فضای داخل اتاق نصب می‌کنند و شکل آن مشابه با اسپلیت است. کاربرد این فن در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری برای ایجاد هوای تازه و مطبوع است. فن کوئل دیواری به شکل افقی روی دیوار و همچنین نزدیک به سقف مونتاژ می‌شود. در ادامه این فن دارای ظاهری زیبا است زیرا در معرض دید می‌باشد.

اجزاء فن کوئل

فن کویل از اجزاء زیر تشکیل شده است.

  • فن
  • کویل حرارتی
  • فیلتر هوا
  • الکتروموتور یا فن موتور
  • ترموستات
  • پلنیوم باکس
  • سینی درین
  • شیرهواگیری اتوماتیک یا دستی

فن

فن دستگاهی است که هوا را به گردش در می‌آورد. فن‌ها به دو صورت فلزی و پلاستیکی (پلیمری) هستند که در مدل پلاستیکی صدا و لرزش کم‌تری دارد و به دلیل توزیع جرم یکسان دارای بالانس دینامیکی است. در فن‌های فلزی ذرات آلاینده به دلیل الکتریسیته ساکن بر روی آن جمع نمی‌شوند(برعکس فن پلاستیکی) و همچنین دارای مقاومت و طول عمر بیشتری در اثر حرارت (دمای بالاتر از 80 درجه سانتی گراد) هستند. فن‌ها در محفظه‌ای به نام هوزینگ قرار می‌گیرند که وظیفه حفاظت از پره‌های فن را دارد.

کویل حرارتی

بخش اصلی دیگر فن کوئل‌ها، کویل می‌باشد که ازفین آلومینیومی و لوله مسی ساخته شده است و سیالات در این قسمت عبور می‌کنند. در کویل، لوله‌ها متصل به کلکتور ورودی و خروجی هستند و هرکدام از لوله‌ها وظیفه برگرداندن آب به موتور خانه و تامین آب خنک در تابستان یا آب گرم در فصل زمستان را دارند (کویل دو لوله). در کاربردهایی که همزمان به آب گرم و سرد نیاز است، از دو کویل استفاده می‌شود که این کویل‌ها را چهار لوله می‌نامیم. کویل‌های سه ردیفه که به کوئل‌های آب گرم شناخته می‌شود، توان سرمایش و گرمایش بالاتری دارند.

فیلتر

فیلتر وظیفه تمیز کردن هوا را دارد، درواقع از عبور گرد و غبار به داخل فن کوئل جلوگیری می‌کند. بهتر است در فن کوئل از فیلترهایی با قابلیت شست‌وشو استفاده کنیم و به صورت دوره‌ای این فیلترها را تمیز کنیم.

موتور

الکتروموتورها با منتقل کردن انرژی و توان موجب حرکت تمام سیستم‌ها و چرخش فن‌ها می‌شود. این الکتروموتورها در دورهای گوناگون مانند سه دور الی هشت دور طراحی شده‌اند که بیشتر موتورهایی با صدای کم و دور بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. الکتروموتورها متشکل از بلبرینگ‌ها و شفت‌ها هستند.

ترموستات

به کمک ترموستات می‌توان دمای اتاق را به دمای مدنظر برسانیم و عملکرد فن کویل را کنترل کنیم. به کمک ترموستات اتاقی قادر هستیم تا سرعت چرخش فن در حالت‌های دور بالا، متوسط و پایین تنظیم را کنیم.

پلنیوم

قسمتی از فن کویل پلنیوم نام دارد که موقعیت قرارگیری آن در مسیر رفت و یا برگشت جریان هوا است. وظیفه پلنیوم جلوگیری از وارد شدن ذرات و گرد و غبار به درون فضای فن و الکتروموتور است. پلنیوم هوایی که از محیط برمی‌گردد را از فیلتر عبور می‌دهد و مانع وارد شدن گرد و غبار به فضا داخلی می‌شود.

ویژگی‌های فن کویل

فن کویل‌ها در مدل‌های گوناگونی طراحی شده‌اند و با در نظر گرفتن محیط، می‌توانیم مدل مورد نظرمان را به راحتی انتخاب کنیم. این دستگاه به کانال‌کشی نیازی ندارد و فقط دارای یکسری برق‌کشی و لوله‌کشی در ساختمان‌ها است، همچنین جای بسیاری را اشغال نمی‌کند. فن کوئل در مصرف انرژی صرفه جویی می‌کند و می‌توانیم با توجه به نیاز، فن کویل یکی از بخش‌ها یا اتاق‌ها را روشن کنیم.